Słonie posiadają niesamowity arsenał ruchów twarzy, ucha i trąby. Trąba składa się ze znacznie większej ilości mięśni niż całe ludzkie ciało i może wykonywać zarówno potężne, jak i bardzo delikatne ruchy. Zespół naukowców z Uniwersytetu Humboldta w Berlinie i Leibniz Institute for Zoo and Wildlife Research (Leibniz-IZW) zbadał teraz jądro ruchowe twarzy słoni afrykańskich i azjatyckich, strukturę mózgu, która kontroluje mięśnie twarzy tych zwierząt. Jądro to zawiera więcej neuronów ruchowych twarzy niż u jakiegokolwiek innego ssaka lądowego, wykazali naukowcy w pracy opublikowanej w czasopiśmie Science Advances. Zwłaszcza słonie afrykańskie mają szczególnie widoczne skupiska neuronów odpowiedzialnych za kontrolę „palców” trąby.
Jedną z najbardziej niezwykłych części ciała w królestwie zwierząt jest trąba słonia. Jest ona niezwykle umięśniona i silna, zawiera znacznie więcej mięśni niż całe ludzkie ciało, a jednocześnie jest bardzo wrażliwa i zdolna do starannie wykonywanych, precyzyjnie dostrojonych czynności ruchowych. Sposób, w jaki słonie używają końcówki swojej trąby, mocno przypomina ludzką dłoń, a na jej czubku rzeczywiście mają tzw. palce. Lena Kaufmann i współpracownicy z laboratorium Michaela Brechta na HU Berlin oraz z Wydziału Zarządzania Rozrodem Thomasa Hildebrandta na Leibniz-IZW po raz pierwszy zbadali i szczegółowo opisali teraz tzw. jądro twarzowe słonia — strukturę mózgu odpowiedzialną za kontrolę mięśni twarzy słoni, od uszu do końcówki trąby.
„Jądro ruchowe twarzy słonia jest wyjątkowe pod kilkoma względami. Na przykład zawiera więcej neuronów ruchowych twarzy niż wszystkie inne ssaki lądowe” – mówi pierwsza autorka Lena Kaufmann (HU Berlin). Naukowcy naliczyli około 54 000 neuronów w jądrze twarzowym słoni azjatyckich (Elephas maximus), podczas gdy afrykański słoń sawannowy (Loxodonta africana) ma ich nawet około 63 000. Zespół przypisał większą liczbę neuronów jądra twarzowego u słoni afrykańskich sawannowych ich większym uszom i bardziej rozbudowanemu zakończeniu trąby. „Afrykańskie słonie sawannowe mają na końcówce trąby dwa tzw. palce, którymi chwytają przedmioty” – mówi Thomas Hildebrandt (Leibniz-IZW). „Ten rodzaj chwytu szczypcowego wymaga dużej zręczności końcówki trąby. Nie dziwi więc, że w mózgach słoni afrykańskich widzimy wydatne skupiska neuronów do kontroli opuszków palców.” Słonie azjatyckie mają tylko jeden palec i mają tendencję do owijania swojej trąby wokół obiektów; stąd ich opuszki palców są mniej widocznie reprezentowane w ich mózgu.
„Jądro twarzowe słonia jest jedyne w swoim rodzaju” – mówi Michael Brecht. „Nie chodzi tylko o ogromną liczbę neuronów. Zaobserwowaliśmy również gradienty wielkości neuronów wzdłuż reprezentacji trąbki, których nie widzimy u innych ssaków. Obserwowane gigantyczne neurony słoniowe prawdopodobnie wynikają z konieczności wydłużenia bardzo długich struktur sygnalizacyjnych w głąb trąby.”
Źródło: Leibniz Institute for Zoo and Wildlife Research (IZW)
