Spotykamy się z nim w różnych obszarach życia… Perfekcjonizm, wysokie standardy działania i jednoczesne unikanie jakichkolwiek błędów, poczucie konieczności robienia wszystkiego idealnie. Dotyka nie tylko nas samych, ale również osoby z naszego otoczenia, którym stawiamy równie wysokie wymagania co sobie.
Perfekcjonizm jest spotykany we wszystkich sferach życia – tej prywatnej i zawodowej. W niektórych sytuacjach utrudnia normalne funkcjonowanie i podejmowanie decyzji. Warto wtedy skorzystać z pomocy. Life coaching i coaching kariery dają narzędzia, dzięki którym zapanujesz nad perfekcjonizmem w różnych sytuacjach.
Perfekcjonista, czyli kto?
To człowiek, który unika nowych wyzwań. Nie chce rozpoczynać kolejnych zadań bez dokładnych instrukcji, dzięki którym wykona je idealnie. Myśli nieelastycznie, brakuje mu kreatywnego spojrzenia.
To też osoba mierząca się z trudnościami w dokończeniu zadań (wie, że nie można ich wykonać doskonale). Koncentruje się na detalach, tym samym wydłużając ich realizację. Nie patrzy na zadanie jako na cały proces (drogę do realizacji celu) – liczy się tylko jak najlepszy wynik. Motywuje ją nie wizja sukcesu i związanej z nim przyjemności, ale obawa, lęk przed porażką. Dlatego nie osiąga stanu spokoju i zadowolenia, a w zamian odczuwa chroniczny stres.
Perfekcjonista nieustannie porównuje się z innymi. Charakteryzuje się wysokim poziomem samokrytyki, ale też krytyki wobec innych. Ma niską samoocenę i uważa, że zawsze można wykonać jakieś zadanie jeszcze lepiej, szybciej, dokładniej. Czuje, że wszystkie zadania musi wykonać samodzielnie, a wszelkie niepowodzenia przekłada na inne obszary życia.
Dlatego narzędzia wykorzystywane w coachingu mogą pomóc w perfekcjonistycznych dążeniach zarówno w pracy (coaching kariery), jak i w sferze prywatnej (life coaching).
W jakich obszarach życia możemy mierzyć się z perfekcjonizmem?
Perfekcjonizm pojawia się w naszym życiu na różne sposoby. Dla jednych jest to idealny porządek w przestrzeniach, w których przebywają. Dla innych oznacza wymaganie od siebie lub od dziecka jak najlepszych wyników w nauce, bycia idealnym uczniem/rodzicem, angażowanie się w różne szkolne i pozaszkolne inicjatywy.
Może też się łączyć z dążeniem do idealnego wyglądu, wagi lub sprawiania wrażenia, że codzienne życie jest perfekcyjne pod każdym względem. Takie osoby za wszelką cenę unikają przedstawienia najmniejszych mankamentów w domu lub związku. Dużą rolę odgrywa status społeczny.
Perfekcjonizm jest również widoczny w pracy. Pracownik nie potrafi przestać myśleć o zadaniach i dążeniu do awansu, decyduje się na nadgodziny, zabiega o jak najlepsze kontrakty, wyniki i premie. Zrealizowanie nawet prostego polecenia wiąże się ze skrupulatnym przygotowaniem.
Przyczyny perfekcjonizmu
Źródła perfekcjonizmu możemy szukać w uwarunkowaniach genetycznych i procesie socjalizacji, kiedy dziecko uczy się życia w społeczeństwie. Wysokie wymagania i krytyka ze strony otoczenia (np. rodziców lub opiekunów), miłość rodzicielska okazywana tylko w sytuacji odnoszonych sukcesów i kary cielesne za niewystarczająco dobrą realizację wszelkich zadań to niektóre z możliwych przyczyn perfekcjonizmu, który pojawia się już w dzieciństwie i towarzyszy w dorosłości.
Oprócz tego perfekcjonizm często dotyka jedynaków i najstarsze dziecko z rodzeństwa. może się pojawić w wyniku utraty kogoś bliskiego (np. rodzica lub rodzeństwa) we wczesnych latach życia.
Wpływ ma także nieustanne porównywanie swoich osiągnięć z osiągnięciami innych osób – spotykane coraz częściej za sprawą mediów społecznościowych, w których widzimy idealnych ludzi i ich idealny świat.
Skutki perfekcjonizmu
Jakie konsekwencje niesie za sobą perfekcjonizm? Przede wszystkim są to obawy przed próbowaniem nowych rzeczy, bo oznaczałoby to “bycie początkującym” w jakiejś dziedzinie. Lęk, przytłoczenie i frustracja towarzyszą perfekcjonistom w każdej chwili, bo nie doceniają swoich osiągnięć, a jednocześnie wzmacniają znaczenie wszelkich porażek. Odkładają też zadania na inny termin, bo nie wiedzą, jak zacząć ich realizację, aby wszystko było doskonałe.
Codziennie mierzą się z licznymi wątpliwościami, które utrudniają im podejmowanie decyzji. Sądzą, że jest tylko jedno właściwe rozwiązanie, co wydłuża czas wyboru najlepszego rozwiązania i wykonywania poszczególnych czynności. Z czasem dążenie do ideału staje się coraz trudniejszą przeszkodą w realizacji nawet najmniejszych zadań.
Perfekcjonizm negatywnie oddziałuje na wolny czas, relacje z najbliższymi, nastrój i zdrowie, rozwój osobisty oraz zawodowy. Każdy z tych obszarów wymaga od nas zarówno uwagi, jak i podejmowania decyzji, pracy. Kiedy chcemy, aby wszystko było idealne, poświęcamy więcej czasu na niektóre z nich (chcąc je dopracować), a na kolejne zaczyna nam brakować przestrzeni.
Warto wiedzieć, że perfekcjonizm prowadzi do nerwowości. W miejscu pracy jest to o tyle ważne, że mamy kontakt z innymi ludźmi, którzy też mogą funkcjonować na różne sposoby. Konflikty ze współpracownikami, niepewność dotycząca obejmowanego stanowiska, pracoholizm, wyczerpanie i wypalenie zawodowe to kolejne negatywne skutki wyznaczania wysokich wymagań wobec naszego otoczenia i… siebie.
Odczuwa to też nasz organizm. Pojawiają się dolegliwości somatyczne, np. bóle głowy, problemy z trawieniem czy z układem sercowo-naczyniowym. Perfekcjonizm może prowadzić do takich zaburzeń psychicznych jak: zaburzenia snu, zaburzenia odżywiania, fobia społeczna, zaburzenia lękowe, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne czy depresja.
Jak widzisz, jest mnóstwo negatywnych konsekwencji perfekcjonizmu, ale istnieją jeszcze pozytywne. Jeśli potrafimy utrzymać optymalny poziom perfekcjonizmu, pozwalamy sobie na błędy i niedociągnięcia, doceniamy każdy rezultat naszej pracy (sukcesy i porażki), to możemy cieszyć się większym zaangażowaniem i motywacją. Chcemy, aby nowe wyzwania również przynosiły nam satysfakcję.
Jak radzić sobie z perfekcjonizmem poprzez coaching?
Jeśli chcesz nauczyć się korzystać z pozytywnych skutków perfekcjonizmu, skorzystaj z pomocy coacha! Podczas sesji coachingowej (lub dłuższego procesu) dowiesz się, jak doceniać swoje sukcesy, ale też porażki. Właściwe pytania coacha pomogą Ci w ustaleniu Twoich priorytetów, a tym samym również obszarów, które są dla Ciebie mniej istotne. Life coaching i coaching kariery wzbogacą Twoje umiejętności doświadczania nieidealnego świata 🙂
